In het kader van 'De Trainer op 1' gaan we met Jeugdsportnet Zuiderkempen in de periode 2023-2026, mede dankij de steun van Sport Vlaanderen en vele andere partners, op zoek naar manieren om nieuwe trainers te rekruteren, de huidige trainers langer te behouden, het aantal exit-trainers te beperken en ex-trainers de reïntegreren. We geven onszelf de ruimte om slimme experimenten op te zetten.

We volgden online een interessant debat in Nederland. 

Nationaal Jeugdsportdebat Nederland (29/01/2025)
Georganiseerd door Jeugdsport Innovatiecentrum
Onderwerp: Staat en toekomst van jeugdsport

Uitgangspunt

Jeugdsport staat onder druk:

  • 15% van de kinderen sport niet.

  • 25% van de jongeren sport niet.

  • Plezier is de drijfveer, maar toch haken jongeren af.
    Belangrijke vraag: Hoe houden we onze jeugdsporters aan boord?

Stelling 1: Stop selectie van jeugd onder de 12 jaar

Waarom deze stelling?

  • Vroege selectie veroorzaakt prestatiedruk en vermindert sportplezier.

  • Ouders en trainers leggen hoge verwachtingen op aan kinderen.

  • Selectiesystemen zetten kinderen vast in starre structuren.

  • Hoe kunnen we in de toekomst beter omgaan met jeugdselectie?

Debatdeelnemers:

  • Tischa Neve (Kinderpsycholoog en opvoedkundige)

  • Rick Mathijsen (Topsport hockeycoach)

  • Amika Singh (Onderzoeker Mulierinstituut)

Enkele gedachten:

  • Vroege selectie zorgt ervoor dat laatbloeiers worden gemist.

  • Kinderen moeten niet te vroeg in talentenprogramma’s worden vastgezet. Brede motorische ontwikkeling zorgt voor completere sporters.

  • Selectie kan, maar dan op basis van motivatie en drive in plaats van talent.

  • Open communicatie met ouders is essentieel.

  • Druk van ouders en clubs vergroot prestatiedruk en kan tot afhaken leiden.

  • Sportplezier moet altijd vooropstaan, vooral bij kinderen onder de 12 jaar.

  • Verschillende sportvormen en trainingsopties aanbieden in plaats van strikte schema’s.

Stelling 2 : Flexibele competitievormen zijn de toekomst

Waarom deze stelling?

  • Competities moeten vernieuwd worden voor jeugd onder 12.

  • Meer vrijheid in sportkeuzes leidt tot meer betrokkenheid.

  • Voordelen:

    • Meer creativiteit en plezier in het spel.

    • Minder druk op jaarkalender en ouders.

    • Betere benutting van sportaccommodaties.

    • Jongeren kunnen makkelijker van sport wisselen.

Debatdeelnemers:

  • Guido Davio (Directeur breedtesport NOC-NSF)

  • Carl Verheijen (Voorzitter Beweegalliantie, lid topteam sportinnovator)

  • Arnold Bronkhorst (Docent Windesheim, onderzoeker Mulierinstituut)

Enkele gedachten:

  • Er is een breed sportaanbod in Nederland, maar te rigide competities werken averechts.

  • Vaste teams en verplichte aanwezigheid zorgen ervoor dat jongeren afhaken.

  • Competities moeten aangepast worden aan verschillende regio’s en culturen.

  • Sportbonden moeten meewerken aan flexibele structuren.

  • Verschillende formats, zoals teamsprints en aangepaste afstanden, kunnen helpen.

  • Sommige federaties herindelen teams gedurende het seizoen op basis van sterkte.

  • Sporten met vrienden, zoals mountainbiken op woensdagnamiddag in kleine groepjes, stimuleert deelname.

Stelling 3: Jeugdsporters organiseren en ontwikkelen zichzelf beter zonder bemoeienis van volwassenen

Waarom deze stelling?

  • Vrijwilligers zijn essentieel, maar haken steeds vaker af.

  • Jongeren willen meer autonomie in hun sportbeleving.

  • Professionele begeleiding is nodig, maar hoeveel bemoeienis is wenselijk?

Debatdeelnemers:

  • Boukje Smeets (Docent Sport en Bewegen HAN, Sportinnovator KNHB)

  • Kevin Wessel (Freestyle & skateboarder, hoofdorganisator Dutch Freestyle Skateboarding)

  • Mark Schuurman (Co-founder 3X3 Unites)

Enkele gedachten:

  • Bij skateboarden regelen jongeren het zelf, maar van zodra zij competities gaan doen, is begeleiding nodig.

  • Jongeren kunnen sportactiviteiten zelf organiseren, mits de juiste faciliteiten aanwezig zijn.

  • Oudere jongeren worden zelfstandiger en hebben minder begeleiding nodig.

  • Belangrijk: sportaccommodaties moeten openstaan buiten trainingsuren.

  • Jongeren betrekken bij het vormgeven van hun sportaanbod is essentieel.

  • Openbare ruimte moet sportvriendelijk worden ingericht.

Conclusies

  • Er is geen eenduidig antwoord op de uitdagingen in de jeugdsport.

  • Iedere benadering heeft voor- en nadelen.

  • Diversiteit in sportaanbod is zowel een uitdaging als een kans.

  • Sportclubs moeten goed weten wie ze zijn en wat ze willen aanbieden.

Wat moet er in de toekomst gebeuren?

  • Creëren van een breed sportaanbod voor kinderen onder 12 jaar zonder selectie.

  • Eventueel selecteren op basis van motivatie in plaats van talent.

  • Traditionele sporten blijven populair, maar flexibiliteit wordt steeds belangrijker.

  • Competities en regels aanpassen aan de wensen van jongeren.

  • Sommige jongeren sporten graag zelfstandig, anderen willen begeleiding.

  • Sportaanbieders moeten luisteren naar jongeren en inspelen op hun behoeften.

 

Door deze inzichten te benutten, kunnen we de toekomst van jeugdsport versterken en meer jongeren aan het sporten houden!

 

Jeugdsport Innovatiecentrum: https://www.windesheim.nl/pagina-s/jeugdsport-innovatiecentrum#play-video

Jan Cuypers (02/02/2025)

 

 

Samenvatting

Wat leren we uit het Nationaal Jeugdsportdebat Nederland? 

De toekomst van jeugdsport staat onder druk. Minder kinderen en jongeren sporten, en veel clubs worstelen met het vinden en behouden van trainers. Daarom gaan we bij Jeugdsportnet Zuiderkempen, met steun van Sport Vlaanderen en andere partners, actief op zoek naar slimme oplossingen. Tussen 2023 en 2026 experimenteren we met manieren om nieuwe trainers te werven, bestaande trainers langer te behouden en ex-trainers te re-integreren. We laten ons inspireren door initiatieven uit binnen- en buitenland, zoals het recente Nationaal Jeugdsportdebat Nederland.

 

Tijdens het debat op 29 januari 2025, georganiseerd door het Jeugdsport Innovatiecentrum, stonden drie belangrijke thema’s centraal:

1. Stop selectie van jeugd onder de 12 jaar

Vroege selectie vergroot prestatiedruk en belemmert sportplezier. Kinderen moeten de kans krijgen zich breed motorisch te ontwikkelen, zonder de druk van een talentenstempel. Selectie op basis van motivatie en drive in plaats van puur talent kan een oplossing zijn. Daarnaast is open communicatie met ouders cruciaal om prestatiedruk te verlagen.

2. Flexibele competitievormen als toekomst van de jeugdsport

Competities moeten aansluiten bij de behoeften van jongeren. Flexibele formats helpen hen om sportplezier te behouden, creativiteit te ontwikkelen en makkelijker te switchen tussen sporten. Dit verlaagt de druk op de jaarkalender en op ouders, trainers en clubs.

3. Jongeren organiseren hun sport liever zelf

Veel jongeren willen zelf de controle over hun sportbeleving. Vrijwilligers blijven onmisbaar, maar autonomie en eigenaarschap zijn cruciaal om hen betrokken te houden. Dit betekent: faciliteiten openstellen, luisteren naar hun wensen en ruimte bieden voor eigen initiatief.

Wat betekent dit voor trainers en clubs?

De inzichten uit het debat laten zien dat er niet één juiste oplossing is. Clubs en trainers moeten zich flexibel opstellen en goed begrijpen wie ze zijn en wat ze willen bieden. Belangrijke acties voor de toekomst:

✅ Brede sportontwikkeling onder de 12 jaar stimuleren – zonder prestatiedruk of vroege selectie. ✅ Competities vernieuwen – meer flexibiliteit, minder dwingende structuren. ✅ Trainers ondersteunen – hen beter begeleiden en waarderen om uitval te verminderen. ✅ Jongeren inspraak geven – hen zelf laten meedenken over hun sportbeleving.

Samen werken aan een sterke jeugdsport

Door in te zetten op plezier, flexibiliteit en betrokkenheid, kunnen we niet alleen meer jongeren aan het sporten houden, maar ook een toekomstbestendige aanpak voor trainers en clubs ontwikkelen. De trainer staat op 1 – en samen bouwen we aan een sterkere jeugdsport!